Defensie gedoogde illegale containers
Gepubliceerd: 26 mei 2000 00:00 | Gewijzigd: 14 december 2005 19:15
Door onze redacteur HARM VAN DEN BERG
Volgens de milieuvergunning mochten er in 1998 drie containers staan, maar de directie had er zeven geplaatst. Een medewerker van het Bureau Adviseur Milieuvergunningen (BAM) van Defensie ontdekte dit bij een controle in juni van dat jaar, maar hij liet zijn superieur weten geen bezwaar te hebben. Het hoofd van het bureau ging daarmee akkoord.
Het verslag van de inspecteur is onderdeel van het Fireworksdossier dat door het ministerie van Defensie is vrijgegeven, nadat NRC Handelsblad met andere media een beroep had gedaan op de Wet Openbaarheid van Bestuur. De documenten tonen aan dat de deskundigen van de Landmacht ondanks aarzeling over de geschiktheid van zeecontainers steeds akkoord zijn gegaan met de uitbreidingen waar de directie om vroeg. Het bureau is volgens de Wet Milieubeheer 'adviseur en toezichthouder' bij vuurwerkvergunningen. Minister De Grave (Defensie) heeft eind vorige week een onderzoek aangekondigd naar de werkwijze van het bureau. Om die reden wil Defensie nu niet reageren op de BAM-documenten.
Uit de briefwisseling tussen de Enschedese milieudienst en de ambtenaren van het ministerie wordt ook duidelijk dat de gemeentelijke dienst zich sterk maakte voor de (handels)belangen van de vuurwerkhandelaren. Volgens het hoofd van de afdeling milieudienst J. Strebus moest Fireworks dringend aan meer opslagruimte worden geholpen in verband met de toegenomen vraag naar vuurwerk met het oog op de naderende millenniumwisseling.
De laatste inspectie bij S.E. Fireworks was in juni 1998; de volgende zou een jaar later (juni 1999) zijn, maar die is niet doorgegaan. Tijdens zijn bezoek in 1998 aan het Fireworksterrein aan de Tollensstraat zag controleur ir. P. Forsman van BAM negen afwijkingen van de vergunning, waaronder de zeven containers waar er drie mochten staan. De controleur schrijft: "Van mijn kant is hiertegen geen bezwaar, een en ander moet wel vastgelegd worden." De onderneming was toen net overgenomen door de huidige directeuren R. Bakker en W. Pater, die nu door de politie worden verhoord over de explosies van zaterdag 13 mei waarbij 21 mensen omkwamen. De acht andere afwijkingen die Defensieambtenaar Forsman bij Fireworks vaststelde betreffen: ontvlambare stof ("zogenoemd regenboogvloeistof") naast vuurwerk in een bunker, daarnaast "in het algemeen te hoog opgestapeld vuurwerk, (bijna) tegen de sprinklerinstallatie", foutieve stickers, 300 kilo vuurwerk in een loods waar dat helemaal niet mocht staan, "losse mortierbommen", afvalvuurwerk en in een van de containers 1.000 kilo méér vuurwerk dan de vergunning toestond. "Naar mijn mening zijn bovengenoemde punten binnen een maand te realiseren of te corrigeren. Eventuele hercontrole [...] laat ik aan uw eigen inzicht over", schrijft het hoofd van BAM twee maanden later aan het voor de vergunning verantwoordelijke gemeentebestuur. Opmerkelijk is dat de milieudienst van Enschede in de zomer van vorig jaar in een toelichting op de uitbreidingsvergunning nog schrijft: "De verandering omvat de uitbreiding van drie naar 14 zeecontainers", terwijl dan al ruim een jaar bekend is dat er zeven staan.
Uit een brief van dezelfde milieudienst blijkt verder dat men zeer begaan is met de belangen van Fireworks. Het hoofd van de Enschedese milieudienst J. Strebus schreef op 25 januari vorig jaar aan majoor W. Ceelen van de Landmacht dat er haast geboden is bij diens (wettelijk voorgeschreven) advies: "Het bedrijf heeft er groot belang bij dat een en ander tijdig wordt vergund. Dit vanwege het feit dat voor de komende jaar-, eeuw- en millenniumwisseling een grote omzet in vuurwerk wordt verwacht. Dit betekent dat er voldoende opslagcapaciteit voorhanden moet zijn". Defensie kreeg twee weken de tijd om te reageren. Op 23 februari '99 antwoordt Ceelen: "Hoewel de opslag in containers niet mijn voorkeur geniet, bericht ik u dat ik mij kan verenigen met de verhoging van de hoeveelheden vuurwerk per opslagruimte en de uitbreiding met het aantal containers". De majoor beschouwde het als een tijdelijke oplossing. "In de nieuwbouw worden geen containers meer gepland."
NRC-handelsblad
http://www.nrc.nl/dossiers/vuurwerkramp_enschede/se_fireworks/article1556649.ece/Defensie_gedoogde_illegale_containers
13 mei 2000: Enschede staat in brand
do 13/05/2010 - 07:30
13 mei 2000, een zomerse lentedag tien jaar geleden. De vuurwerkopslag van SE Fireworks in het Nederlandse gemeente Enschede stond in brand. Er lag 900 kilo vuurwerk opgeslagen. Buiten het gebouw stonden ook twee illegale containers met vuurwerk.
De brand veroorzaakte een kettingreactie. Het kwam uiteindelijk tot een ontploffing die tot 60 kilometer verderop te voelen was. Er kwamen 23 mensen om het leven, bijna duizend mensen raakten gewond. 200 huizen in de wijk Roombeek werden volledig vernield. Kosten: bijna een half miljard euro.
De oorzaak van de ontploffing, in Nederland bekend als de vuurwerkramp, is nooit gevonden. Beide directeuren van het bedrijf hebben een jaar celstraf gekregen voor het handelen in illegaal vuurwerk en het overtreden van verschillende milieuwetten. Voor de gevolgen van de ontploffing zijn ze nooit verantwoordelijk gesteld.
De vuurwerkramp heeft de afgelopen tien jaar tot veel speculaties geleid. Er zouden kort na de explosie bijvoorbeeld ontstekingsmechanismen die waarschijnlijk horen bij landmijnen, zijn gezien. Niets is bewezen. Vanwege de herdenking dit jaar schreef de journalist Simon Vuyk het boek "De waarheid achter de vuurwerkramp". De enorme ontploffing ontstond volgend Vuyk door ijsfonteintjes. Het lichte vuurwerk dat restaurants gebruiken om ijs en taarten mee te versieren.
In dit vuurwerk zit een klein beetje buskruit. Heel veel fonteintjes zorgt voor veel buskruit. Volgens Vuyk lag er wel 177 kilo opgeslagen. Onderzoeksinstituut TNO berekende eerder dat voor een explosie veroorzaakt door brand, slechts 1 tot 5 kilo buskruit nodig is.
Vanwege een reportage bij de regionale omroep in Enschede, RTV Oost, komt er een nieuw onderzoek naar de vuurwerkramp. De omroep maakte een reconstructie en sprak met verschillende betrokkenen. Een familielid, de schoonzus van één van de eigenaren van SE Fireworks, zegt dat de ramp een bedrijfsongeval kan zijn geweest.
Volgens haar waren er op die bewuste zaterdag 13 mei wel degelijk mensen op het terrein van de vuurwerkopslag aan het werk, iets dat altijd door de direct betrokkenen is ontkend.
Tot nu toe ging men ervan uit dat de opslag dicht was, en dat er iemand op het terrein was gekomen die brand heeft gesticht. Sinds de verklaring van dit familielid zijn er nog vijf anderen die de afgelopen dagen naar justitie zijn gestapt met nieuwe verklaringen over de vuurwerkramp. De directeur van SE Fireworks is inmiddels ook naar justitie gestapt. Hij wil zijn schoonzus aanklagen wegens smaad.
De vuurwerkramp wordt in Enschede op 13 mei op een sobere manier herdacht. Slachtoffers en nabestaanden komen bij elkaar bij het monument "het verdwenen huis tussen hemel en aarde". Precies tien jaar na de ramp zullen dan alle kerkklokken van Enschede luiden.
Joris van de Kerkhof
Bron: http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.778579
ps. Er zijn ook 2 filmpjes te zien via bovenstaande URL.